Gaz łupkowy odnosi się do gazu ziemnego uwięzionego w formacjach łupkowych. Łupki to drobnoziarniste skały osadowe, które mogą być bogatym źródłem ropy naftowej i gazu ziemnego. Gaz łupkowy jest uwięziony w porach tej skały osadowej. Matryca łupków działa zarówno jako materiał magazynujący, jak i twórca gazu w wyniku rozkładu materii organicznej. Ponieważ gaz łupkowy występuje naturalnie i ma niską przepuszczalność matrycy, potrzebna jest stymulacja wokół odwiertu zwana szczelinowaniem hydraulicznym, aby móc produkować gaz w ilościach komercyjnych.
W przeciwieństwie do Stanów Zjednoczonych, wydobycie gazu łupkowego w Europie wciąż znajduje się w fazie embrionalnej. Francja wprowadziła zakaz wydobywania gazu łupkowego, uzasadniając to faktem, że technologie szczelinowania hydraulicznego niosą na tym etapie zbyt wiele niepewności, podczas gdy Czechy argumentują, że obecne ramy regulacyjne nie są wystarczające, aby zabezpieczyć wydobycie gazu łupkowego w sposób przyjazny dla środowiska. Niezorganizowane emisje metanu, czyli gazu uwalnianego podczas procesu produkcyjnego, mają potencjalne konsekwencje zarówno dla atmosfery, jak i wód gruntowych. W artykule Howarth i in. (2011) oszacowali, że lotne emisje metanu z odwiertu gazu łupkowego były znacznie wyższe (od 3,6% do 7,9%) niż z odwiertu konwencjonalnego (od 1,7% do 6,0%). Innym problemem środowiskowym związanym z gazem łupkowym i wodą jest to, co zrobić z zanieczyszczoną wodą po procesie. Najczęściej podawanymi rozwiązaniami są ponowne wprowadzenie do studni, zrzut do wód powierzchniowych po oczyszczeniu lub zastosowanie na powierzchni ziemi. Zarządzanie jakością środowiska i powietrza jest dziedziną, której zasady omawiane są w Brukseli, a każda działalność przemysłowa – taka jak szczelinowanie hydrauliczne – która ma potencjalny wpływ na jakość wody lub powietrza będzie podlegać przepisom dotyczącym wpływu na środowisko określonym przez UE. W Stanach Zjednoczonych trwają debaty na temat potencjalnego wpływu wydobycia gazu łupkowego na klimat, jakość wód podziemnych i powierzchniowych, geologię strukturalną itp. Przyszłość gazu łupkowego w Europie zależy od złożonego zestawu czynników, takich jak przyjęcie gazu łupkowego do transportu, przyszła polityka klimatyczna, polityka energii odnawialnej lub jej brak oraz uwarunkowania geopolityczne (Myers Jaffe and O’Sullivan, 2012).
W Polsce do 2020 wykonano zaledwie około dwudziestu odwiertów, aby ustalić, jaką ilość gazu ziemnego można ostatecznie wydobyć komercyjnie. Jak dotąd nie wydobyto jeszcze ani jednej cząstki gazu łupkowego i pozostaje wiele pytań, czy w przyszłości gaz łupkowy będzie faktycznie produkowany komercyjnie. Brak wystarczającej infrastruktury jest z pewnością jednym z czynników rozważanych przez potencjalnych inwestorów w kontekście geograficznego położenia zasobów łupków rozciągających się w paśmie od okolic Gdańska do granicy z Ukrainą na południowym wschodzie. Dodatkowe inwestycje w infrastrukturę mogą być konieczne do transportu dużych ilości gazu łupkowego, zarówno w kraju, jak i za granicą. Oprócz przeszkód środowiskowych i regulacyjnych, Polska będzie musiała wypełnić zobowiązania wynikające z europejskiego prawodawstwa dotyczącego wewnętrznego rynku gazu (European Union, 2009). PGNiG stanowi 97,5% sprzedaży gazu w kraju i odpowiada za wszystkie sieci dystrybucyjne w kraju. Dlatego trudno sobie wyobrazić krótkoterminową konkurencję na rynku.
Przypisy
- Johnson, Corey & Boersma, Tim, 2013. „Energy (in)security in Poland the case of shale gas,” Energy Policy, Elsevier, vol. 53(C), pages 389-399.