Osadnik gnilny
- Podstawa prawna
a) Prawo budowlane (Dz. U. 2013 poz. 1049 ze zm.) określa, że zamiar budowy oczyszczalni do wydajności 7,5 m3 na dobę należy zgłosić właściwemu organowi. W zgłoszeniu powinny być zawarte informacje takie jak: rodzaj, zakres, termin rozpoczęcia i sposób wykonywania robót budowlanych, oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, odpowiednie rysunki lub szkice, a także wymagane uzgodnienia, opinie i pozwolenia.
W przypadku przydomowej oczyszczalni o wydajności większej niż 7.5 m3 na dobę należy uzyskać pozwolenie na budowę.
b) Prawo wodne dotyczące odprowadzania oczyszczanych ścieków do wód lub do ziemi
• do 5 m3 na dobę z własnego gospodarstwa domowego lub rolnego nie wymaga pozwolenia wodnoprawnego
• powyżej 5 m3 na dobę wymaga uzyskania pozwolenia wodnoprawnego na wprowadzenie ścieków do wód lub ziemi.
2. Schemat przydomowej oczyszczalni ścieków zgodny z podstawą prawną
3. Osadnik gnilny to wodoszczelny zbiornik, który służy do gromadzenia i oczyszczania ścieków, które pochodzą z budynków mieszkalnych. Osadnik jest wykonany z betonu, żelbetu, cementu. żywicy zbrojonej włóknem szklanym lub z PEHD. Zadaniem osadnika gnilnego jest oddzielenie materiału stałego od ścieków. Osadnik gnilny najczęściej ma kształt prostopadłościanu i posiada 2-3 komory.
4. Zasada działania
Jego zadaniem jest utrzymywanie ścieków na tyle długo, aby umożliwić osadzanie się ciał stałych na dnie, podczas gdy zanieczyszczenia lżejsze unoszą się do góry tworząc pianę.
• Komory i wylot w kształcie litery T zapobiegają przedostawaniu się osadu i piany ze zbiornika.
• Ścieki opuszczają osadnik gnilny w celu dalszego oczyszczenia.
• Po oczyszczeniu, ścieki przenikają do gleby, naturalnie usuwając szkodliwe bakterie z grupy coli, wirusy i składniki odżywcze.
5. Procesy zachodzące w osadniku
Sedymentacja – jest osiągana przez osadzanie się cięższej fazy stałej na dnie osadnika pod wpływem grawitacji i jest wspomagana przez zjawisko flokulacji – łączenia się cząstek w większe agregaty. Na dnie osadnika zbiera się osad. Podczas gdy długa droga przepływu w zbiorniku od wlotu do wylotu pomaga w sedymentacji, zbiorniki z krótszymi drogami przepływu mogą doprowadzić do blokowania się wylotu z osadnika.
Flotacja – Materiały o małej gęstości (oleje i smary, środki powierzchniowo-czynne) unoszą się na powierzchnię ścieku i tworzą warstwę piany. Warstwa piany pomaga stworzyć beztlenowe środowisko dla rozkładu organicznych ciał stałych.
Oczyszczanie biologiczne (w niewielkim stopniu) – mikroorganizmy beztlenowe rozkładają materiał organiczny znajdujący na dnie osadnika. Materiał organiczny przekształca się w stabilne związki chemiczne oraz gazy (np. dwutlenek węgla, metan i siarkowodór). Zatrzymany osad to głównie lignina, która jest trudna do rozkładu i będzie się gromadziła na dnie osadnika. Osad należy usuwać co trzy do pięciu lat.
6. Pojemność osadnika gnilnego
Krok 1: Ilość ścieków pochodzących z twojego domu zależy od liczby osób korzystających z systemu. Jest to obliczane na podstawie liczby sypialni w domu.
- Małe jedno i dwupokojowe domy lub mieszkania
Mieszkanie z jedną sypialnią = system minimum 3 osoby
Mieszkanie z dwiema sypialniami = system minimum 4 osoby
- Pojedynczy dom
Do trzech sypialni włącznie wlicza się 5 osób oraz należy dodać 1 osobę na każdą kolejną sypialnię.
Dom z trzema sypialniami = system minimum 5 osób
Dom z czterema sypialniami = system minimum 6 osób (5 + 1)
Dom z pięcioma sypialniami = system minimum 7 osób (5 + 2)
Dom z sześcioma sypialniami = system minimum 8 osób (5 + 3)
Krok 2: Oblicz liczbę litrów ścieków wytwarzanych dziennie.
Szacuje się, że jedna osoba wytwarza 150 litrów dziennie. Aby obliczyć liczbę litrów dziennie dla swojej nieruchomości, wystarczy pomnożyć liczbę osób x 150 l.
Przykład: dom z trzema sypialniami = 5 osób (patrz krok 1)
5 osób x 150 l = 750 l dziennie
Krok 3: Dodaj 2000 litrów do litrów produkowanych dziennie
Kontynuując powyższy przykład: 750 l (krok 2) + 2000 l = 2750 l = 2,75 m3
Dlatego też minimalna wielkość szamba wymagana w tym przykładzie to 2750l.
| Liczba sypialni | Liczba osób | Minimalna pojemność osadnika gnilnego [l] |
| 1 | 3 | 2450 |
| 2 | 4 | 2600 |
| 3 | 5 | 2750 |
| 4 | 6 | 2900 |
| 5 | 7 | 3050 |
| 6 | 8 | 3200 |
| 7 | 9 | 3350 |
| 8 | 10 | 3500 |
| 9 | 11 | 3650 |
| 10 | 12 | 3800 |
Jeżeli osadnik gnilny ma zbyt małą pojemność w stosunku do wymagań, nie będzie w stanie obsłużyć ilości ścieków z nieruchomości. Może to powodować różnego rodzaju nieprzyjemne problemy, takie jak blokady, przelewanie się i nieprzyjemne zapachy.
Zbyt duża pojemność osadnika gnilnego nie będzie w stanie skutecznie funkcjonować bez przepływającej przez niego odpowiedniej ilości ścieków. Jeśli osadnik jest zbyt duży dla twojej nieruchomości, może nie być wystarczającej ilości płynu, aby powstały niezbędne bakterie, które pomagają w rozkładaniu ciał stałych w zbiorniku.
7. Ilość komór w osadniku gnilnym
Tradycyjnie osadnik gnilny budowano ze zbiornikami jednokomorowymi, ale coraz popularniejsze stało się stosowanie zbiornika dwukomorowego.
W przypadku jednokomorowego osadnika gnilnego nadal istnieje duża szansa, że ciała stałe, które nie zostały w pełni rozłożone, przedostaną się do drenażu. Posiadanie drugiej komory zapewnia dodatkową powierzchnię przetwarzania do osadzania ciał stałych i rozkładania większej ilości odpadów. Pionowa ściana jest umieszczona w taki sposób, że osadnik gnilny pomaga skuteczniej zatrzymywać cząstki stałe, umożliwiając w ten sposób wyraźniejszy przepływ ścieków i lepszą ochronę drenażu.
Osadnik dwukomorowy ma większą pojemność, a więc może pomieścić znacznie więcej ścieków niż osadnik z tylko jedną komorą. Oznacza to, że nie będzie trzeba go tak często wypompowywać, co zmniejszy koszty konserwacji.
8. Zasady eksploatacji
*Przy wprowadzaniu ścieków do gruntu – zawiesina poniżej 50 g/m3
*Opróżnianie (usuwanie osadu).
*Obciążenie od strony powierzchni.
*Czyszczenie filtra (wskaźnika zamulenia).
*Zapewnienie wentylacji.
*Nie wolno wchodzić do osadnika, prace zawsze przy asekuracji drugiej osoby (NH3, H2S).
9. Przypisy
1. Pawęska K., Pulikowski K., Strzelczyk M., Rajmund A. Osadnik gnilny – podstawowy element przydomowej oczyszczalni ścieków, Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, PAN 2011, 43-53 ss.
2. Jawecki, B., Marszałek, J., Pawęska, K., Sobota, M., Malczewska, B. (2016). Budowa i funkcjonowanie przydomowych oczyszczalni ścieków w świetle obowiązujących przepisów. Cz. 1. Infrastr. Ekol. Ter. Wiej., II/2, 501–516.
3. N. Brzostowski, M. Hawryłyszyn, D. Karbowski, S. Paniczno, Przydomowe Oczyszczalnie Ścieków. Poradnik, Podlaska Stacja Przyrodnicza ,,Narew’’ 2008.
